ព័ត៌មានជាតិ
នាយកដ្ឋានរមណីយដ្ឋាន និងបុរាណវិទ្យានៃអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានបន្តការងារគម្រោងអភិរក្ស និងជួសជុលជណ្ដើរខាងជើងនៃប្រាសាទព្រះវិហារ
(ខេត្តព្រះវិហារ) ៖ នាយកដ្ឋានរមណីយដ្ឋាន និងបុរាណវិទ្យានៃអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ បានបន្តការងារគម្រោងអភិរក្ស និងជួសជុលជណ្ដើរខាងជើងនៃប្រាសាទព្រះវិហារ ហើយការជួសជុលនេះដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងទាំងគុណភាព និងសោភ័ណភាព ។
ចំពោះលទ្ធផលនៃការខិតខំជួសជុលជណ្ដើរខាងជើងនៃប្រាសាទព្រះវិហាររបស់អ្នកជំនាញនាពេលកន្លងមករហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដូចជា៖ ១. ការរៀបចំដំឡើងរន្ទាដែក ដើម្បីធ្វើរោងលើជណ្ដើរត្រង់ Section ទី៤ បានរួចរាល់ទាំងសងខាង។២.ធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យា ដើម្បីសិក្សាពីគ្រឹះថ្មនៅជិតបង្កាន់ដៃនាគឱ្យដឹងពីស្ថានភាពថ្មនៅខាងក្រោមនិងភ្ជាប់ជាមួយប្រព័ន្ធផ្លូវទឹក ដើម្បីរំដោះទឹកកុំឱ្យហូរកាត់ស្ពានហាលបានរួចរាល់ ។ ៣. កាប់ដី និងយកថ្មចេញចំនួន៤ដុំពីកន្លែងស្ដាប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកបានរួចរាល់ ។ ៤. សាងសង់ការដ្ឋានសម្រាប់ដាប់ថ្មបានរួចរាល់ ។
ប្រាសាទព្រះវិហារ ស្ថិតក្នុងភូមិស្វាយជ្រំ ឃុំកន្ទួត ស្រុកជាំក្សាន្ត នៅលើខ្នងភ្នំដងរែក (៨០០គុណនឹង៤០០ ម៉ែត្រការ៉េ)។ ដងភ្នំនេះមានលក្ខណៈចោតខ្លាំងពីខាងប្រទេសកម្ពុជា និងជម្រាលពីខាងប្រទេសថៃ ។ ប្រាសាទព្រះវិហារមានចម្ងាយ៤០៥គីទ្បូមែត្រពីទីក្រុងភ្នំពេញ តែបើគេធ្វើដំណើរចេញពីទីរួមខេត្តព្រះវិហារវិញ មានចម្ងាយត្រឹមតែ១០៨គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ដោយធ្វើដំណើរតាមផ្លូវលេខ២១១ ទៅកាន់ស្រុកជាំក្សាន្ត ។ នៅឯភ្នំដងរែកនោះមានជណ្ដើរមួយដែលអាចឲ្យគេឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំ ដែលជាទីតាំងរបស់ប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតនៅ ។
ប្រាសាទព្រះវិហារគឺជាតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដែលមានឈ្មោះថា «សេការីស្វារៈ» មានន័យថា «អំណាចនៃភ្នំ» ហើយត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅក្នុងអំឡុងចុងសតវត្សទី៩ និងដើមសតវត្សទី១០ដោយព្រះមហាក្សត្រ៤អង្គព្រះនាម៖ ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១ (សាងសង់ក្នុង គ.ស៨៨៩-៩១០) ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ (សាងសង់ក្នុងគ.ស១០០២-១០៥០) ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ (សាងសង់ក្នុងគ.ស១១១៣-១១៥០) និងព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៦ (សាងសង់ក្នុងគ.ស១០៨០-១១០៩) ។
ប្រាសាទព្រះវិហារបានប្រគល់ឲ្យប្រទេសថៃដោយពួកអាណានិគមបារាំង ក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤ តែត្រូវទាមទារបានមកវិញដោយការកាត់សេចក្ដីពីតុលាការអន្តរជាតិ ក្រុងទ្បាអេ ១៥ មិថុនា ១៩៦២ ក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ។
សូមរំលឹកជូនថា៖ កាលពីថៃ្ងទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ អង្គការ UNESCO បានសម្រេចដាក់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជាចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣២ នៅក្នុងទីក្រុងកេបិក ប្រទេសកាណាដា ហើយតាមការស្រាវជ្រាវពីឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរជាច្រើនបានឲ្យដឹងថា ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានស្ថាបនាឡើងពីថ្ម ចាប់តាំងពីរជ្ជកាលព្រះបាទសុរិយវរ្ម័នទី១ ។ ព្រះបាទសុរិយវរ្ម័នទី១ សោយរាជ្យ នៅពាក់កណ្តាលទីមួយនៃសតវត្សរ៍ទី១១ ។ ទីតាំងធ្វើប្រាសាទ ដែលស្ថិតនៅលើទីខ្ពស់ជាងគេនោះមានកម្ពស់៦២៥ម៉ែត្រ(ឯកសារបារាំង)ឬ៦១៥ម៉ែត្រ(ឯកសារអង់គ្លេស) ។
សូមបញ្ជាក់ជូនថា៖ ប្រវត្តិនៃការកសាងប្រាសាទព្រះវិហារ មាននៅលើសិលាចារឹកខ្មែរ នៅឯប្រាសាទបាពួន ក្នុងខេត្តសៀមរាប គឺកាលេខ៥៨៣ ៖ អ្នកដែលសរសេរសិលាចារឹកនោះ ឈ្មោះហរិវាហៈ នៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាជិន្ទ្រវរ័ន្ម គ្រឹស្តសករាជ ៩៤៤ដល់៩៦៨ ។ គេសរសេរជាភាសាសំស្ក្រឹតនិងជាភាសាខ្មែរ ។ គេសរសេរថា មានព្រះអង្គម្ចាស់មួយអង្គព្រះនាម ឥន្ទ្រាយុទ្ធ លោកបានយកលិង្គមួយឈ្មោះស្រីសិខៈ រិស្វារៈ មកតាំងមកប្រតិស្ឋនៅទីនេះគឺប្រាសាទព្រះវិហារនេះឯង។ គេសរសេរថា ព្រះអង្គលោកខ្លាំងពូកែខ្លាំងណាស់ ៕
ឯកឧត្តម សុខ ចាន់ភក្តី តំណាងឯកឧត្តម នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន អញើញជាអធិបតីភាព ក្នុងពិធីសំណេះសំណាល និងជូនវិញ្ញាបនបត្រវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ដល់អ្នកសារព័ត៌មានចំនួន១១៥នាក់
ព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្រ ស្តេចយាងចូលរួមពិធីសម្ពោធបើកការប្រកួតកីឡាអាស៊ី លើកទី១៩ នៅទីក្រុងហាងចូវ
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន លើកឡើងថា៖ ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅ ថ្ងៃនេះខ្ញុំចេញដំណើរទៅ អង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្ងៃនេះនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីចេញដំណើរទៅម្តង
ពិធីសម្ពោធ និងសិក្ខាសាលា បើកសាខាមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលភាសា ជប៉ុន រាជ សំណាង ខេត្តសៀមរាប
ប្រាសាទព្រះវិហារ ដ៏ល្បីល្បាញជារបស់ខ្មែរ ជាតំណាង «ស្នាដៃឯកដ៏មហាអស្ចារ្យរបស់ស្ថាបត្យកម្មខែ្មរ» ដែលត្រូវតែរួមគ្នាការពារទោះត្រូវលះបង់ក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ
