1. ព្រះពុទ្ធសាសនាបដិសេធថាគ្មានអ្នកបង្កើតពិភពលោក ដោយសន្មតថាជំនឿនេះមិនសមហេតុសមផល ផ្ទុយទៅវិញ ពិភពលោកនេះបង្កើតឡើងដោយធាតុទាំង ៤ គឺ ធាតុដី ធាតុទឹក ធាតុភ្លើង និងខ្យល់។ ធាតុ។

2. ព្រះពុទ្ធសាសនាមិនមែនជាប្រព័ន្ធជំនឿទេ។ ប្រើពាក្យ សាសនា ព្រោះពាក្យនេះ មានន័យថា មានជំនឿ ព្រះដែលបានបង្កើតពិភពលោក
3. គោលដៅនៃព្រះពុទ្ធសាសនា គឺលះបង់ចោលនូវសេចក្តីសៅហ្មងទាំងអស់ គេចផុតពីវដ្តនៃកំណើត ឬវដ្តនៃការកើតជាថ្មី មិនមែនគ្រាន់តែបានទៅកើតក្នុងឋានសួគ៌ប៉ុណ្ណោះទេ។
4. ព្រះពុទ្ធមិនមែនជាអ្នករំដោះសត្វទាំងអស់នោះទេ។ សត្វត្រូវតែជួយខ្លួនឯង។ ដើម្បីផ្តាច់ចេញពីសេចក្តីប្រាថ្នា និងវដ្ដ

5. ទំនាក់ទំនងរវាងព្រះពុទ្ធ និងសិស្ស គឺគ្រូ និងសិស្ស។ មិនតំណាងឱ្យព្រះ និងទាសករជាអ្នកបម្រើ
6. ព្រះពុទ្ធមិនដែលឲ្យសិស្សទ្រង់ប្រើ “ជំនឿ” ដោយគ្មាន “ប្រាជ្ញា” គោរពព្រះអង្គឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះអង្គទ្រង់បង្រៀនឱ្យប្រើ “ប្រាជ្ញា” ពិចារណាការបង្រៀនមុននឹងជឿ។ ហើយបានឃើញការពិតសម្រាប់ខ្លួនគាត់ និងសិស្សរបស់ព្រះពុទ្ធ ការបង្រៀនត្រូវតែយកទៅអនុវត្ត និងអនុវត្ត។ សម្រាប់ការបំផ្លាញខ្លួនឯង គ្មាននរណាម្នាក់ជួយរំដោះខ្លួនទេ។ ពីវដ្តនៃការកើតនិងការស្លាប់ បន្ថែមពីលើការគ្រាន់តែណែនាំ គ្រាន់តែចង្អុលទៅទិសដៅត្រឹមត្រូវ។

7. ការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធគឺជា “សច្ចៈ” នៃពិភពលោកដែលមាននិងជាធរមាន។ ព្រះពុទ្ធគឺ ប៉ុន្តែមានតែអ្នករកឃើញប៉ុណ្ណោះ។ គាត់មិនមែនជាអ្នកបង្កើតការបង្រៀនទេ។
៨.«នរក» ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា វាមិនមែនជាកន្លែងឃុំឃាំងអស់កល្បជានិច្ចសម្រាប់សត្វនោះទេ។ បុគ្គល ណា ដែល ប្រព្រឹត្ត អំពើ បាប នោះ នឹង កើត ក្នុង នរក។ អាច កើត ក្នុង លោក ដ៏ ល្អ ប្រសើរ និង សត្វ ដែល បាន កើត ក្នុង លោក ដទៃ មិនថាជាពិភពព្រះ ពិភពមនុស្ស ពិភពខ្មោច ពិភពសត្វ ក៏អាចត្រឡប់ទៅកើតក្នុងនរកម្តងទៀតបានដែរ។
9. ព្រះពុទ្ធសាសនា មិនបានបង្រៀនគោលគំនិតនៃ “បាប” ដូចទេវៈបង្រៀនទេ ប៉ុន្តែបង្រៀនអំពី “ច្បាប់កម្មផល” ដែលរួមមានទាំងកម្មផលស កម្មផលខ្មៅ និងកម្មដែលមិនខ្មៅ និងស។

10. ព្រះពុទ្ធ សាសនា បង្រៀន ថា មនុស្ស និង ព្រះ ក្នុង គ្រប់ ជីវិត មានសក្តានុពលដើម្បីសម្រេចបាននូវការត្រាស់ដឹង រឿងសំខាន់គឺ វាត្រូវការការខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីអនុវត្ត ដើម្បីជម្រះសេចក្តីសៅហ្មងចេញពីចិត្ត ព្រះពុទ្ធទ្រង់ជាមនុស្សធម្មតា។ អាចរួចផុតពីទុក្ខ ដោយសារតែអាកប្បកិរិយា មកកាន់ពិភពលោកជាច្រើន។
11. “ច្បាប់កម្មផល” នៃសត្វលោកទាំងអស់។ ត្រូវបានពិពណ៌នាថាជា ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សកើតមកខុសគ្នា ច្បាប់កម្មផលពន្យល់ អាណាចក្រដែលសត្វកើតមក
12. ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ថា ផ្សព្វផ្សាយសេចក្តីមេត្តា ករុណា ដល់សព្វសត្វ និងលោកិយ ព្រះអង្គទ្រង់ប្រៀនប្រដៅឱ្យជៀស កម្មអាក្រក់ទាំងអស់ជាកម្មដែលមិនល្អ ជំពូកទី១០ កម្មត្រូវប្រព្រឹត្តតែអំពើល្អ ជំពូក១០។
១៣- ធម៌ របស់ ព្រះពុទ្ធ ប្រៀប ដូច ជា ក្បូន ក្រោយ ការ បួស។ ដល់ ពេល រលត់ ទុក្ខ ហើយ នោះ ក៏ លើស បុណ្យ និង បាប ដែរ ធម៌ ទាំង ឡាយ មិន ត្រូវ ប្រកាន់ ឡើយ។
14. គ្មានសង្រ្គាមបរិសុទ្ធ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ការសម្លាប់សត្វ ការបៀតបៀនអ្នកដទៃដោយចេតនា អ្នកធ្វើត្រូវទទួលកម្មផលទាំងអស់។ រហូតដល់គាត់បានរួចផុតពីវដ្តនៃការអាណិត ការសម្លាប់ក្នុងនាមសាសនា កាន់ តែ ធ្វើ មិន បាន ក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនា។
15. ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់បង្រៀនថា ការកើតនៃសង្ខារ មិនមានការចាប់ផ្តើមនិងចុងបញ្ចប់ទេ។ ប្រសិនបើសត្វនៅតែរស់នៅ ទៅដោយអំណាចនៃចំណង់ចំណូលចិត្ត ដោយភាពល្ងង់ខ្លៅជាឧបសគ្គ តណ្ហាជាអ្នកចង នឹង បន្ត ដំណើរ ឆ្លង កាត់ ការ កើត និង ស្លាប់។
១៦- ព្រះពុទ្ធជាអ្នកដឹងសព្វគ្រប់ (ដែលដឹងការពិតទាំងអស់ ចង់ដឹង) ហើយព្រះពុទ្ធមិនមែនជាព្រះដែលមានឫទ្ធានុភាពលើសលុបនោះទេ។ ការបំផុសគំនិតបង្កើតធម្មជាតិផ្សេងៗ។
១៧.ការប្រតិបត្តិ “សមាធិ” មានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា។ ទោះបីជាសាសនាផ្សេងទៀត។ វាបានបង្រៀនមនុស្សឱ្យធ្វើសមាធិ។ ប៉ុន្តែមានព្រះពុទ្ធសាសនា បង្រៀនតែ “វិបស្សនា” ដែលជាកត្តាសំខាន់។ ដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំដឹងថាអ្វីៗទាំងអស់នៅពេលដែលវាកើតមកនឹងមានសកម្មភាព

18. លទ្ធិសុនីតា ឬនិព្វានមានតែមួយ។ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា វាជាការបង្រៀនកម្រិតខ្ពស់។ នៃព្រះពុទ្ធសាសនាផងដែរ។ ដោយសារតែអ្វីៗទាំងអស់នៅលើពិភពលោក គ្មានអ្វីស្ថិតស្ថេរឡើយ មានតែធាតុ ដី ទឹក ភ្លើង ខ្យល់ របស់ទាំងអស់ក្នុងលោក។ ដូច្នេះ ហើយ បាន ធ្លាក់ ទៅ ក្នុង សភាព ឥត ប្រយោជន៍ ទុគ៌ត និង អនត្តា ដូច គ្នា ។ ព្រះពុទ្ធ សាសនា មិន ជ្រុល និយម ទេ។ ដើរតាមបន្ទាត់សាសនានៃលទ្ធិទេវនិយមឬបន្ទាត់នៃសម្ភារៈនិយម។ ដោយភាពល្ងង់ខ្លៅជាឧបសគ្គ តណ្ហាជាអ្នកចង នឹងត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ លុះ ដល់ បាន ដល់ នូវ ធម៌ ទើប រលត់ ទៅ ហើយ ចូល បរិនិព្វាន។
19. វដ្តសង្ខារ ឬ សង្ខារ គឺជាពាក្យប្រៀនប្រដៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា។ ដរាបណាសត្វ មិន បាន គេច ផុត ពី ចំណង់ ចំណូល ចិត្ត នឹងឆ្លងកាត់ការស្លាប់និងកំណើត ទៅពិភពផ្សេងគ្នា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ អនុមោទនាកម្ម គឺមិនមានទីបញ្ចប់ឡើយ ទាល់តែបានដល់នូវធម៌ ដូច្នេះហើយ សត្វលោកទាំងអស់ ត្រូវជួយខ្លួនឯង ដើម្បីចម្រើន “សតិប្បដ្ឋាន ៣” ឲ្យរួចពីលោភៈ មោហៈ និងមោហៈ ដើម្បីរួចផុតពី “សង្ខារ”។ .

20. ព្រះពុទ្ធសាសនាបង្រៀនអ្នកឱ្យលែង “អាត្មានិយម” មិនបង្កើតអត្មា។ ថា យើង ជា ខ្លួន ឯង ដែល ជា ទុក្ខ ប៉ុន្តែ ការ ប្រតិបត្តិ នូវ ការ ចម្រើន សតិសម្បជញ្ញៈ រហូត ដល់ ឃើញ គ្មានអ្វីស្ថិតស្ថេរទេ។ កើតហើយស្លាប់តាមធម្មជាតិ។ មិនអាចកាន់ ជាក់ស្តែង សូម្បីតែផ្លូវកាយ ឬផ្លូវចិត្ត អាត្មានិយមតិច រហូតដល់អ្វីៗទាំងអស់ត្រូវបានបាត់បង់ ការ រលត់ នៃ ទុក្ខ គឺ «និព្វាន» មិន ចាំបាច់ ធ្វើ វដ្ត នៃ ការ កើត និង មរណៈ ឡើយ ៕ កែសម្រូលដោយ៖ ចាន់ សឿន ០៦.០៧.២២!!!!!
